هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
«چای» به عنوان یکی از محبوب‌ترین و پرطرفدارترین نوشیدنی های جهان بعد از آب شناخته می‌شود. خاستگاه چای و نحوه ی کشف آن، ترکیبی از افسانه و واقعیت است که همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد. ۱۵ دسامبر (۲۵ آذر) هرسال روز جهانی «چای» است. همه‌ی ما ایرانیها در تهیه ی چای دو رنگ مهارت داریم. پس یک استکان چای دو رنگ بریزید تا روایت های جالب و خواندنی درباره تاریخچه ی این نوشیدنی در ایران و جهان را در مجله اینترنتی هفت جزیره بخوانید.
طبق نوشته‌ها درافسانه چینی ها تاریخچه کشف و پیدایش چای به ۲۷۳۷ سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد. امپراطور آن زمان «شن نونگ» که دانشمندی خبره بود، به صورت اتفاقی چای را کشف کرد. یک روز که امپراطور در باغ خود قدم می زد، با وزش باد یک برگ از درخت چای در لیوان آب جوشی که در دست داشت افتاد. شین نونگ نوشیدنی را کمی مزه کرد و طعم خوشایند آن در قالب چای برای همیشه در تاریخ ماندگار شد. بعد از آن تحقیقات و پژوهش‌های زیادی در مورد چای و خواص درمانی آن انجام داد و به نتایج شگفت انگیزی دست پیدا کرد.
یک افسانه هندی هم پیدایش چای را به این سرزمین نسبت می‌دهد. بر مبنای این افسانه شاهزاده «بودهی دراما» که اولین مدرسه «آیین ذن» را در هند راه اندازی کرد در سال ۵۲۰ میلادی از هند به چین سفر کرد. او در حال یادگیری اصول کامل‌تری از «ذن» بود، با خودش عهد بست که ۹ سال تمام نخوابد و این ۹ سال را به تفکر بگذراند. اما سر انجام پلک‌هایش روی هم افتاد. دراما از روی عصبانیت پلک‌هایش را از ریشه برید و به زمین انداخت. بعد ها در همان نقطه‌ای که پلک هایش افتاد، بوته ی چای رویید.
اینکه چین، هند یا تبت، کدام یک خواستگاه چای است برای هیچ کس مشخص نیست. اما به احتمال بسیار زیاد، بازرگانان چینی آن را به سایر ملت‌های دنیا معرفی کرده‌اند. تاریخچه ی چای نشان می‌دهد که مصرف آن در جایگاه نوشیدنی ای شفابخش؛ در فرهنگ آسیا حاکی از موقعیت اجتماعی افراد بوده است. چای تا قرن‌ها نوشیدنی مخصوص اشراف‌زادگان، درباریان و افراد ثروتمند بود و مردم طبقه ی عادی سهم زیادی از آن نداشتند.
واژه ی چای برگرفته از خاستگاه آن یعنی همان چین می‌باشد. دو تلفظ مختلف برای چای در زبان چینی وجود داشت. در قسمت جنوبی چین “چای” و در قسمت شمالی چای به صورت “تِی” تلفظ می‌شد. هر دو تلفظی از یک واژه ی یگانه در چین کهن هستند. اروپاییان به تقلید از استان شمالی چین امو، واژه Tea را برای این نوشیدنی در نظر گرفتند. در آسیا و همچنین شمال آفریقا واژه “چا” و در استان کانتون در قسمت های جنوب چین، واژه “چای” برای این نوشیدنی محبوب انتخاب کردند.
چای ژاپنی با کیمونو و تاتامی
در ابتدای قرن ۹ میلادی یک راهب بودایی ژاپنی به نام «سایچو» معرفی کننده چای به ژاپنی ها بود. او که در چین در حال تحصیل بود تصمیم گرفت دانه‌های درخت چای را درمحل زندگی‌اش پرورش دهد و بعد از رشد این گیاه آن را به ژاپن انتقال دهد. با این وجود چای تا قرن ۱۳ میلادی در ژاپن هیچ محبوبیتی نداشته است. یکی از رایج‌ترین روش‌های تهیه چای در ژاپن، دم کردن در قوری بود. برای این کار برگ‌های خشک را در هاون‌های سنگی می کوبیدند. پودر به دست آمده «ماتچا» نام داشت که در واقع همان چای سبز بود.
آداب و رسوم خاص دم کردن و نوشیدن چای در ژاپن، چانوی نام دارد. چای در چانوی به جای فنجان، در کاسه‌های چوبی به نام «چوان» سرو می‌شود. برای پر کردن چوان از قاشق‌های چوبی از جنس بامبو به نام «چاشاکو» استفاده می‌کنند. بر مبنای آداب و رسوم ژاپنی، شما نباید چای را سرسری و سر پایی بنوشید. برای این کار باید به اتاق مخصوص «چاشیتسو» بروید. چهار زانو روی تاتامی بنشینید، کیمونو بپوشید و حدود ۲۰ دقیقه تا ۴ ساعت را صرف نوشیدن چای کنید!
اروپایی ها بسیار دیرتر از دیگر کشورها چای نوشیدند. آشنایی با خواص گیاه چای و نوشیدنی آن در اروپا، مربوط به نیمه‌ی دوم قرن شانزدهم میلادی است. هر چند در ابتدا چای بین تاجران و بازرگانان پرتغالی رایج بود. اما تجارت آن، نه توسط پرتغالی‌ها بلکه توسط رقیبان تجاری آن‌ها، یعنی هلندی‌ها، شروع شد. هلندی‌ها برای نخستین بار در حدود سال 1606 میلادی تجارت بوته چای را از چین به هلند شروع کردند. به این ترتیب چای، خیلی زود به عنوان یک نوشیدنی محبوب در بین مردم هلند گسترش پیدا کرد.
ورود این نوشیدنی محبوب به انگلستان در حدود سال 1600 میلادی آغاز و شروع شد، در ابتدای کار ملوان‌ها و تاجران، گیاه چای را به عنوان یک هدیه از آسیا به شهرهای خود در انگلستان منتقل کردند. اولین چای خانه در سال 1652 در لندن تأسیس شد و تا مدت‌ها مردم به این نوشیدنی با تعجب و کنجکاوی نگاه می‌کردند.
از نوشیدنی های محبوب ایرانیان قبل از چای «قهوه» بوده است. به همین علت است که هنوز به چایخانه در واقع قهوه‌خانه گفته می‌شود. تاریخچه ی نوشیدنی چای در ایران هم به قرن ۱۷ میلادی باز می‌گردد. مسافرانی که از دیگر کشورها به ایران آمده بودند در هنگام بازگشت در مورد چایخانه‌ها در ایران با دیگران صحبت می‌کردند که اغلب رجال حکومتی و ثروتمندان در آن‌جا گرد هم می‌آمدند و چای می‌نوشیدند. نوشیدنی ایرانیها قبل از چای بیشتر قهوه و قند داغ بوده است. به سبب اینکه قیمت چای خیلی گران بود، این نوشیدنی مخصوص طبقه ثروتمند جامعه قرار گرفته بود.
داستان ورود چای به ایران هم می‌تواند برای شما جالب باشد. به گواه تاریخ چای از روسیه به ایران آمده است. اگر چه حضور انگلیسی‌ها و عثمانی‌ها هم در جنوب ایران برای محبوبیت و شناخت این نوشیدنی بی‌تاثیر نبوده است. روس ها چای را همراه قند، با نعلبکی و با جرعه‌های بزرگ می‌نوشیدند و انگلیسی‌ها در فنجان شکر می‌ریختند و بعد آن را با جرعه‌های کوچک و تامل زیاد مصرف می‌کردند.
در این مقاله به بررسی تاریخچه ی پیدایش چای و خاستگاه آن پرداختیم. پس از آن تاریخ ورود چای به کشورهای اروپایی را بررسی کردیم. از اینکه تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید از شما سپاس گزاریم.
لطفا نظرات و پیشنهادات خود را با مجله ی اینترنتی هفت جزیره به اشتراک بگذارید.
